Yeminli Tercüman Olmak İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?

Birden fazla dili konuşma, yazma ve anlama konusunda üst düzey yetkinliği olan, bu dilleri bildiğini ispatlayan ve belgeleyen, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre noter huzurunda yemin ederek yeminli tercümanlık hizmeti verme yetkisini elde eden kişiye yeminli tercüman denilir. Ülkemizde yeminli tercümanlık unvanı ve yeminli tercümanlık yapma yetkisi yalnızca noterlerden alınabilir.

Yeminli tercüman olacak kişiler,

• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmalıdır.

• Herhangi bir sabıka kaydı olmamalıdır.

• Yemin edeceği noterin bulunduğu şehrin sınırları içinde ikamet etmelidir.

• Yeminli tercüme hizmeti vereceği dili yeterli seviyede bildiğine dair kanaat oluşturmalıdır. Söz konusu dil hakimiyetini üniversite diploması, yabancı dil sertifikası vb ile belgelemelidir. 

Noterler Yeminli Tercümanı Nasıl Seçerler?

Noterlik Kanunu’nun 75.ve 103.Maddeleri’nde ve Noterlik Kanunu Yönetmeliği’nin 96.Maddesi’nde kaynak dilden hedef dile sözlü ya da yazılı olarak yeminli tercüme hizmeti verecek olan tercümanların nasıl seçileceği, hangi özellikleri taşımaları gerektiği ve çalışmalarında hangi kuralların uygulanacağı açıklanır.

Noterlerde tanzim edilen işler Noterlik Kanunu’nun 82.maddesine göre resmi işlem statüsünde kabul edilir. Kesin bir şekilde aksi ispatlanana kadar kesin delil olarak kabul edilirler. Bu nedenle yeminli tercümanlar tarafından yapılan ve resmi nitelik taşıyan çeviri işlemleri de aksi ispatlanana kadar geçerlidir. 

Bunun son derece ciddi bir sorumluluk olmasından dolayı yeminli tercüme hizmeti verecek tercümanların seçilmesi konusundaki yetki de doğrudan noterlere verilmiştir. Noterin yemin edip yeminli tercümanlık yapma hakkı kazanacak tercümanı nasıl belirleyeceği ve yemin şekli Noterlik Kanunu Yönetmeliği’nin 96.maddesinde ayrıntılı bir şekilde anlatılır.

Noterler yeminli tercüme işlemlerini yalnızca kendilerinin belirlediği ve kendi huzurlarında yemin eden tercümanlara yaptırırlar. Bunun için noter yeminli tercüme yaptıracağı çevirmenin ilgili dili ya da dilleri yeterli düzeyde bildiğine, bunu kanıtlar nitelikteki belgeleri görerek ve herhangi bir tereddüde yer kalmayacak şekilde kanaat getirmiş olmalıdır.

Noterlik Kanunu’nun 75.Maddesi’ne göre noterde yapılacak çeviri işlerini yerine getirecek olan tercüman bir tutanak ile belgelendirilir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre yemin ederek yeminli tercümanlık yapma hakkı kazanır.

Noter huzurunda yemin edilirken tutulacak olan tutanakta;

• Çevirmenin adı ve soyadı,

• Doğum tarihi,

• İş ve ev adresi,

• Hangi dilde ya da dillerde, hangi seviyede sözlü ve yazılı yeminli tercüme yapılabileceğini gösteren öğrenim durumu bilgileri,

• Noterin tercümanın söz konusu dili ya da dilleri bildiğine nasıl kanaat getirdiğini gösteren belgeler,

• Tercümanın yemin şekli ile tutanağın tarihi,

• Tercüman ile noterin imzası yer almalıdır.

Yeminli tercümanlık hizmeti veren tercümanların imza altına alınan yemin zabıtları ilgili noterlikte saklanmalıdır. Noterde yemin tutanağı bulunmayan kişiler tarafından yapılan çeviriler noter tarafından onaylanmaz.

Bir yeminli tercümanın herhangi bir ilin sınırları dahilinde yer alan herhangi bir noterde yemin etmiş olması, il sınırları dahilindeki diğer noterlerde de yeminli tercümanlık hizmeti verebileceği ve yaptığı çevirilerin onaylanacağı anlamına gelmez. Noter nezdinde yemin ederek yeminli tercüman olan çevirmen birden fazla noter huzurunda yemin edebilir. Bu durumda ilgili noterliklerde çeviri hizmetleri ile ilgili onay alması mümkün olur.

Yeminli tercüman noterde yemin ettikten sonra çevirdiği evraklar önce kendisi sonra noter tarafından imzalanır ve kaşelenir. Bu imzaların ve kaşelerin atılmasıyla birlikte çeviri belgelerdeki herhangi bir hatanın sorumluluğu yeminli tercümana ve notere ait olur. Yapılan çeviride kasıtlı olarak yapılan herhangi bir yanıltmadan yeminli tercüman ve noter birlikte sorumlu kabul edilir. Ancak noter tercümanın çeviri hizmeti verdiği dili bildiğine ilişkin tespitini doğru ve gerekli prosedürleri izleyerek yaptığını ispatladığı takdirde bu sorumluluktan kurtulmuş olur.

Yeminli tercümanlık hizmeti verecek olan kişinin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması gerekliliği konusunda Türk soylu yabancılar için bir istisna vardır. Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ikamet eden Azerbaycan, Türkmenistan, Kazakistan vb Türk kökenli ülkelerin vatandaşları 2527 sayılı “Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Meslek ve Sanatlarını Serbestçe Yapabilmelerine, Kamu, Özel Kuruluş veya İş yerlerinde Çalıştırılabilmelerine İlişkin Kanun” un 3.maddesine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan izin almaları durumunda ilgili tercüme bürosu iş ilanları dahilinde çalışma hakkına sahip olurlar. Diğer bir deyişle Türk soylu yabancılar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan gerekli izinleri aldıkları takdirde noterlerde yeminli tercüman olarak hizmet verebilirler.  

Yeminli Tercümanların Görev ve Sorumlulukları Nelerdir?

Yeminli tercümanlar yaptıkları çevirilerin doğruluğundan resmi olarak sorumludurlar. Kendilerinden tercümesi istenilen metni hedef dile çevirirken kaynak metindeki terminolojik ifadeleri hedef dildeki kullanımına uyumlu olarak aktarmalıdırlar. Kaynak metindeki tarih, meblağ ve istatistiklerin hedef metne doğru şekilde aktarıldığından emin olmalıdırlar. Çevrilen metnin matbu halini kaşelemeli ve imzalamalıdırlar. İkametgah belgesi, firma kuruluş belgesi, mahkeme kararı, sözleşme gibi resmi belgeler mutlaka yeminli tercümanlarca çevrilmelidir. Yurt dışında eğitim görmek, vize almak, ticari faaliyette bulunmak için gereken belgeler için de yeminli tercüme hizmetinden yararlanılmalıdır. Yeminli tercümanlar kişisel bilgileri gizli ve güvende tutmakla sorumludurlar.