Yeminli tercüman ya da yeminli çevirmen; resmi kurumlara ve kuruluşlara ibraz edilecek belgelerin tercümelerini yapmak, tercümesini yaptığı belgelerin altına ıslak imzasını atmak ve kaşesini basmak üzere noter tarafından yetkilendirilen kişilerdir. Yeminli tercümanların çevirisini gerçekleştirdiği belgeler resmi kurumlar ve kuruluşlar tarafından yasal statüye sahip belgeler olarak kabul edilirler.

Yeminli tercümanlık yapma yetkisi noterler tarafından verilir. Hali hazırda tercümanlık yapan bununla birlikte mesleğini resmileştirerek kamu kurumlarına ve kuruluşlarına ibraz edilecek belgelerin çevirilerini yapmak isteyen kişiler notere başvurarak yeminli tercümanlık yapma taleplerini iletebilirler. Noterden gerekli onayların alınmasının ardından yeminli tercümanlık yapma hakkını elde ederler ve yeminli tercüme hizmeti vermeye başlayabilirler. Yeminli tercümanlık yapma başvurusunda bulunan kişiler; lisans eğitimini Mütercim Tercümanlık/Dil Bilimleri gibi bölümlerde tamamlayan, yurt dışında aldığı eğitim dolayısıyla yeterli düzeyde dil bilgisine sahip olan, uzun süre yurt dışında yaşaması nedeniyle gerekli yetkinliğe sahip olan ve tercümanlık mesleğini profesyonel olarak sürdürmek isteyen bireyler olmalıdır.

Yeminli tercüman unvanı kazanan kişilerin çevirisini yaptığı belgelerin altına ıslak imzasını atması ve kaşesini basması sayesinde söz konusu çeviriler resmi kurumlar ve kuruluşlar nezdinde geçerlilik kazanırlar. Yeminli tercüman unvanı ve yeminli tercüme yapma yetkisi olmayan tercümanlar tarafından gerçekleştirilen çeviriler resmi kurumlar ve kuruluşlar nezdinde geçerliliğe sahip değildir. Bunun nedeni söz konusu çeviriler için noter tasdiki alınmasının söz konusu olmamasıdır. Bu nedenle resmi kurumlara ve kuruluşlara ibraz edilecek olan belgelerin çevirileri mutlaka yeminli tercümanlara yaptırılmalıdır. Aksi takdirde resmi kurumlar ve kuruluşlar söz konusu çevirileri kabul etmeyeceğinden belge ibrazını gerektiren resmi süreçlerde kesintiler yaşanması gibi istenmeyen durumlar söz konusu olabilir. 

Yeminli Tercüman Olma Şartları Nelerdir?

Yeminli tercüman olarak hizmet vermek isteyen ve bu konuda notere başvuruda bulunan kişilerin, yeminli tercüman unvanı ve yeminli tercümanlık yapma hakkı elde edebilmesi için sağlaması gereken bazı şartlar vardır:

• Aranılan vatandaşlık koşullarını sağlamak,

• Çeviri hizmeti verecek olduğu dildeki yeterliliğini ispatlayıp belgelemek,

• Adli Sicil Kaydı’na ve Adli Sicil Arşiv Kaydı olmamak,

• Yeminli tercümanlık başvurusunun yapıldığı noter ile ikametgah adresinin aynı ilde olması.

  
  

Yeminli tercümanlık yapmak isteyen kişiler Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmalıdır. Aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından izin alarak çıkan ya da Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmamasına karşın İçişleri Bakanlığı’ndan çalışma izni olan Türk soylu yabancılar da yeminli tercümanlık yapma hakkına sahiptirler. 

Sağlanması gereken diğer bir kriter yeminli tercüman adayının yabancı dil bilgisinin çeviri hizmetini en kaliteli şekilde vermesini sağlayacak düzeyde olduğunu belgeleyebilmesidir. Bu durumda başvuru sahibi Türk vatandaşıysa en az lise mezunu olmalı, çeviri hizmeti vermek istediği dildeki yetkinliğini belgeler nitelikte diploma ve/veya dil sınav notu gibi belgeleri notere ibraz etmelidir. Noterler genellikle bu aşamada yabancı dil sınav notu belgesini tek başına yeterli bulmaz. Başvuru sahibinin ilgili yabancı dili yeterli düzeyde bildiğini ispatlar nitelikteki belge Türkçe dışında herhangi bir dildeyse bir başka yeminli tercüman tarafından çevirisi yapılarak Türkçe’ye çevrilmeli ve noter tasdiki alınmalıdır. 

Türk vatandaşlığı ve başka ülke vatandaşlığı olan başvuru sahipleri, vatandaşı oldukları ülkenin dilinde okuma ve yazma yetkinliklerinin üst düzey olduğunu belgelemeleri halinde söz konusu dilde yeminli tercümanlık yapma hakkını elde edebilirler. Bu aşamada noterliğe, diğer ülkede almış oldukları eğitimi gösterir nitelikle diploma noter tasdikli çeviri hizmeti alınmış şekilde ibraz edilmelidir.

Yeminli tercüman olmak isteyen kişilerde aranan en önemli özelliklerden biri adli sicil ve arşiv kayıtlarının olmamasıdır. Bu şarta haiz olunduğunun belgelenebilmesi için e-Devlet, Adliye ya da mülki amirliklerin adli sicil birimlerinden adli sicil belgesi alınması mümkündür.

Tüm bunların yanı sıra yeminli tercümanlık başvurusu sırasında kimlik fotokopisi ile ikametgah belgesi ibraz edilmelidir. İkametgah belgesi Nüfus Müdürlükleri’nden ya da e-Devlet’ten temin edilebilmektedir. Yeminli tercümanlık unvanı olmak isteyen kişinin ikametgahı, yeminli tercümanlık başvurusunda bulunduğu noter ile aynı ilde bulunmalıdır. Bazı noterliklerin yemin belgesine/mazbatasına eklenmesi için fotoğraf talep etmesi de mümkündür. 

Yeminli Tercümanlık Başvurusu Nasıl Yapılır?

Yeminli tercüman olarak hizmet vermek isteyen kişiler gerekli bilgileri ve belgeleri hazırladıktan sonra notere başvuruda bulunabilirler. Başvurunun kabul edilmesi aşamasında, başvurunun çeviri bürosu aracılığıyla yapılması avantaj haline gelebilir. Eğer başvuru sahibi gerekli kriterleri sağlayamıyorsa yeminli tercümanlık başvurusunun onaylanması mümkün değildir. Başvuru sahiplerinin gerekli kriterleri sağlaması durumunda yeminli tercümanlık başvurusunun onaylanıp onaylanmayacağına dair karar Noterlik Kanunu Yönetmeliği’nin 96.Maddesi kapsamında noter tarafından verilir.

Başvurunun uygun bulunması halinde yeminli tercüman adayı Noterlik Kanunu’nun 75.Maddesi’nin son fıkrası gereğince tercümana Hukuk Yargılama Usulü Kanunu’na göre noter nezdinde yemin eder. Bu durum tutanakla belgelenerek yeminli tercüman olma hakkı kazanan kişiye yemin zaptı imzalattırılır. Bu aşamadan sonra yeminli tercümanın yaptığı her çeviri, resmi kurumlar ve kuruluşlar nezdinde yasal statüye sahip olmaktadır.