Teknik metinler, tıp metinleri, hukuki metinler, makaleler, sözleşmeler, şirket sunumları, reklam metinleri, finans raporları, öyküler ve daha birçok farklı türdeki ve içerikteki yazılı materyalin kaynak dilden hedef dile çevrilmesi işlemine yazılı çeviri adı verilir. Yazılı çeviri kaynak dilden hedef dile aktarılması istenilen metnin hedef dilin nüanslarına ve farklılıklarına uygun olacak şekilde çevrilmesi yoluyla yapılmalıdır. Aktarılacak olan metin kaynak metin olarak adlandırılır. Son derece geniş kapsamlı bir hizmet türü olan yazılı çeviri türleri arasında diplomatik metinlerden akademik metinlere tıbbi metinlerden hukuki metinlere kadar çok çeşitli metinler yer alır. Yazılı çeviri özellikle uluslararası çalışmalarda ve kurumsal faaliyetlerde çok fazla gereksinim duyulan bir çeviri türüdür. Yazılı çeviri süreci belirli aşamalar izlenerek tamamlanır. Bu süreç çeviri, redaksiyon ve son kontrol aşamalarından oluşur. Çeviri sektöründe çeşitli terimlerle birlikte farklı ifade şekilleri de bulunmakta olduğundan kaynak ve hedef dile hakimiyeti üst düzey olan çevirmenlerle çalışılması gerekmektedir.
Yazılı Çeviri Sürecinin Aşamaları
Yazılı çeviri son derece detaylı ve zorlu bir süreçtir. Yazılı çeviri hizmeti verecek olan çevirmenin kaynak dili ve hedef dili çok iyi düzeyde bilmesi, her ikisinin de tüm detaylarına hakim olması gerekir. Yazılı çeviri süreci tamamlanana kadar çeviri, redaksiyon ve kontrol aşamalarından geçer.
Yazılı çeviri hizmetlerinin ilk adımı çeviridir. Çevirmenler çeviri konusu metni yönergelere ve temel kurallara bağlı kalmak kaydıyla, imla kurallarına uygun olacak şekilde, eksiksiz ve hatasız çevirirler. Kaynak metinde bulunmayan ancak sehven hedef metne ilave edilen notların ve açıklamaların kontrolü yapılır.
Yazılı çeviri sürecinin ikinci aşaması olan redaksiyon adımında tercüme edilen metin genellikle bir başka kişinin incelemesine tabi tutulur. Redaktör görevini üstlenen uzman çevirmen kaynak metni esas alarak hedef metni yeniden detaylı bir şekilde gözden geçirir.
Son aşama olan kontrol adımında son okuyucu tercüme edilmiş olan metni bir kez daha inceler. Teslime hazır hale getirilmiş olan hedef metin, kaynak metinle karşılaştırılarak kontrol edilir. Dil bilgisi hataları, üslup ve noktalama işaretlerinde hatalar varsa gerekli düzeltmeler yapılır. Çevirinin istenilen şekilde olup olmadığı kontrol edildikten sonra yapılan değişiklikler ile rastlanan hatalar listelenir. Yazılı çeviriler kontrol aşaması tamamlandıktan sonra uygun bir dile ve akıcılığa erişirler.
Yazılı Çeviri Türleri Nelerdir?
Yazılı çeviri çok geniş kapsamlı bir hizmet olduğundan zaman içerisinde çeşitli alt türleri ortaya çıkmıştır. Yazılı çeviri hizmetleri, çeviri alt türüne hakim olan tercümanlarla çalışıldığında kaliteli çeviriler elde edilebilmektedir. Yazılı çevirinin alt türleri arasında hukuki çeviri, edebi çeviri, teknik çeviri, hukuki çeviri, edebi çeviri ve daha birçok farklı tür vardır.
Edebi çeviri yazılı çevirinin en geniş kapsamlı özel türlerinden biridir. Aynı zamanda edebi çeviri yazılı çeviri alanındaki en zor çeviri türlerinin de başında gelir. Edebi çevirinin başarısı için çevirmen ilk olarak orijinal metni çok iyi kavramalı, anlamsal içeriğini oluşturmaya odaklanmalıdır. Edebi metinlere özgü polisemik kelime oyunu, bir kelimenin ya da cümlenin ardında olabileceği gibi yazarın özgün tarzıyla ustalığını aynı potada eritmeye çalıştığı ve çevirmenin anlatmaya çalıştığı çağrışımlar bulunması edebi çevirinin zorluğunun en önemli nedenlerindendir. Her yazar kendine özgü bir edebi tarza sahiptir ve çevirmen yazarın tarzını hedef metinde korumaya odaklanmalıdır. Özellikle şiirde sözün ritmi, ölçüsü ve doğal dengesi çok önemlidir. Çevirmen ahengi metne özgü olarak sunmanın en doğru yolunu bulmak zorunda olduğundan şiir en zor edebi çeviri türlerinden biri olarak kabul edilir.
Hukuki çeviri uzmanlık gerektiren özel çeviri türlerinden bir diğeridir. Hukuk sistemi içerisindeki herhangi bir metnin tercümesi hukuki çeviri kapsamında gerçekleştirilir. Hukuki amaçlarla kullanılan belgelerde hukuk dili kullanılmalıdır. Bu nedenle tanık ifadeleri, dosyalanmış patentler, resmi raporlar, yasal hükümler ve emsaller, mali belgeler başta olmak üzere hukuki çeviri kapsamındaki tüm belgelerin çevirisi hukuki terminolojiye hakim olan çevirmenlerce yapılmalıdır. Hukuki çeviri konusunda yapılan yanlışlıklar çok ciddi mali ve hukuki sonuçlara neden olabileceği için bu alanda uzmanlaşmış çevirmenlerle çalışmaya özen gösterilmelidir.
Yazılı çeviri türleri arasında en zor ve en çok uzmanlık gerektiren bir diğer özel tür teknik çeviridir. Çeşitli cihazların kullanım kılavuzları, kataloglar ve teknik yazışmalar teknik çevirinin konusunu oluşturur. Elektrik-elektronik, telekomünikasyon, mühendislik, bilişim, tekstil gibi alanlarda yapılan çeviriler teknik çeviri kapsamında yapılmakta olup terminoloji hakimiyeti ve alan bilgisi teknik çeviri yapacak olan çevirmenlerde aranılan özelliklerdir.
Medikal çeviri sağlık sektöründe yapılan çevirileri kapsar. Belirli bir terminoloji hakimiyeti gerektirdiğinden dolayı bu alanda uzman kişiler tarafından hizmet verilmesi gereken bir çeviri özel türüdür. Sağlık sektöründeki tüm belgeler, raporlar, araştırmalar ve makalelere ilişkin tercüme hizmetleri medikal çeviri bünyesindedir. Medikal çeviri yapacak çevirmenler Latince terimler fazla olduğundan bu alanda bilgiye ve uzmanlığa sahip olmalı, tıbbi terimleri Türkçeleştirmeye çalışmaktan kaçınmalıdır. Aynı zamanda medikal çevirilerde asla anlam belirsizliğine yer verilmemeli ve yorum yapılmamalıdır.