Günümüzde teknolojinin ve global ölçekte paylaşımların çoğalması çeşitli çeviri alt türlerinin doğmasına ve giderek ön plana çıkmasına neden olmaktadır. Buna bağlı olarak yalnızca ülkemizde değil dünya genelinde de alt yazı çevirisi, yabancı film ve dizi çevirmenliği çok sık başvurulan ve her geçen gün daha da gelişen meslek grupları arasında yer almaktadır.
Herhangi bir sinem, film, belgesel ya da dizi gibi görsel ve işitsel metinlerin yazılı şekle dönüşmüş hali alt yazı olarak adlandırılır. Duyma zorluğu çeken kişilere fiziksel yardım ve görsel - işitsel metinde konuşulan dile hakim olmayanlara dilsel yardım sağlama amacıyla iki farklı tür alt yazıdan faydalanılabilir.
Dizi Çevirmenliği Nasıl Yapılır?
İnternet kullanımının yaygınlaşması sayesinde dünyanın farklı lokasyonlarındaki kişiler farklı ülkelerin farklı dillerdeki film, dizi, belgesel ve videolarına kolayca erişebilmektedir. Özellikle dizilerin çeşitli dijital platformlar aracılığıyla çeşitli ülkelerdeki kullanıcılara ulaştırılıyor olması dizi çevirisi hizmetlerine duyulan ihtiyacı artırmakta, dizi çeviri hizmetleri her geçen gün daha büyük potansiyele sahip bir çeviri özel türü haline gelmektedir. Diğer yandan dizi çevirmenliğine duyulan ihtiyaç arttıkça kalifiye çevirmenlerden hizmet alınması önem kazanan bir konu haline gelmektedir. Kalifiye olmayan, dizi çevirmenliği konusunda yeterli deneyime ve uzmanlığa sahip olmayan kişiler tarafından sağlanan dizi çevirmenliği hizmetlerinde anlamsal ve biçimsel çeviri hatalarıyla karşı karşıya kalınması riski yüksektir.
Dizi Çevirmenleri Nelere Dikkat Etmeli?
Küreselleşmenin doğal sonucu farklı kültürler arasında hızlı ve kolay bir şekilde bağ kurulabilmesidir. Bir kültüre ilişkin dizi, film ve videolar artık yalnızca o ülke ve kültürle sınırlı kalmamakta dünyanın farklı ülkelerine kolayca yayılmaktadır. Çeşitli dijital platformlarda farklı kültürlere ait dizilere yer verilmesi dizi çevirisi hizmetlerinin ön plana çıkmasını sağlar. Bu aşamada unutulmaması gereken nokta yabancı dil bilgisine sahip olan herkesin başarılı bir dizi çevirisi yapamayacağıdır.
Genel olarak tüm çeviri türleri uzmanlık ve deneyim gerektiren aynı zamanda mutlaka titizlikle gerçekleştirilmesi gereken bir süreçtir. Özel uzmanlık gerektiren çeviri türlerinden biri de dizi çevirisidir. Dizi çevirisi hizmeti verecek olan kişiler dile mutlak hakim olmalıdır. Deneyimi ve uzmanlığı olması gereken dizi çevirmenleri aynı zamanda çevirinin yapılacağı kültürlere de aşina olmalıdır. Bu nedenle dizi çevirmenliği yapacak kişilerin lokalizasyon konusunda da uzmanlaşmış olması şartı aranır.
Dizi çevirmenliği hizmetleri kapsamında film, video ve belgesel gibi kaynak metinlerin çevirisi sırasında olduğu gibi alt yazı çevirisi hizmeti verilir. Bununla birlikte alt yazı çevirisi doğrudan doğruya kelime kelime yapılmamalıdır. Alt yazı çevirisine konu olan dizinin geneline uygun bir çeviri yapmaya özen gösterilmelidir.
Dizi çevirmenliği yapan çevirmen, çevirisini yaptığı repliğin time Code’lar ile uyumluluğuna özen göstermelidir. Kaynak dilden hedef dile yapılan çevirilerde izleyici alt yazıyı son derece konforlu bir şekilde takip edebilmelidir. Çevirinin kalitesi çok önemli olmakla birlikte dizi çevirisinin başarısı için yeterli değildir. Aynı zamanda dizi çevirisi estetik kaygının da olduğu bir çeviri türüdür. Çeviri izleyicinin okuyup bitiremeyeceği kadar uzun ya da takip edemeyeceği kadar kısa olmamalıdır.
Dizi çevirisinde ekranda çıkan alt yazıların her biri en çok 2 satır uzunluğunda olmalıdır ve her satırdaki karakter sayısı 37’yi geçmemelidir. Çeviri 1 ila 7 saniye arasında ekranda kalmalıdır. Çok uzun olmayan çeviriler doğru olmayan bir şekilde bölünürse izleyicinin okuması zorlaşacaktır. Bu da seyir zevkini olumsuz yönde etkileyen bir faktördür. Dizi çevirisinde bölünmüş cümlelerde üst satır alt satırdan kısa olmalıdır. Bu sayede hem estetik açıdan tatmin edici bir görünüme erişmek hem izleyiciye çok daha kolay bir şekilde okuma imkanı sunmak mümkündür. Kullanılan yazı stili Arial ya da Times New Roman olmalıdır. Ayrıca yazılar sola dayalı ya da ekranda ortalanmış bir şekilde yerleştirilmelidir.
Çevirmen dizi çevirisi yaparken anlamlandıramadığı cümleleri, gürültüleri ya da reaksiyonları boş bırakmamalıdır. Söz konusu sesle ilgili olarak bir çeviri yapılmasa da açıklayıcı bilgi verilmesi ihmal edilmemelidir. Seri diyalogların bulunduğu sahnelerde tire (-) işareti kullanılarak konuşan kişinin değiştiği izleyiciye belli edilmelidir. Böylece izleyicinin diziyi kolayca takip etmesi ve hangi cümlenin kime ait olduğunu anlaması sağlanabilir.
Dizi çevirisinin başarısını sağlayan en önemli etkenlerden biri duygu aktarımının başarılı bir şekilde gerçekleşmesidir. Bu noktada kritik rol çevirmene düşer. Çevirmen dizideki karakterlerden her birinin repliğindeki duyguları etkileyici bir şekilde aktarmaya özen göstermelidir. Duygu aktarımı her ne kadar çevirmenlik mesleğinin en zor yönlerinden biri olsa da aynı zamanda çevirmenin başarısını ortaya koyan en önemli etkenlerin başında gelir.
Çevirmen yabancı dizi alt yazı çeviri hizmeti sırasında kelime seçimini titizlikle yapmalıdır. Bu aşamada kaynak dilde kullanılmış kelimlerin sözlük anlamı dışında kullanılabileceği diğer bir deyişle mecazi anlamlarıyla cümlede yer bulabileceği unutulmamalıdır. Aksi takdirde yanlış kelimeler seçilmesi, çevirinin anlamının doğru bir şekilde yansıtılamaması ve kaynak dildeki duyguların hedef dile aktarılaması riski vardır.