Tercüme ve çeviri arasındaki fark en basit anlatımıyla çevirinin yazılı, tercümenin ise sözlü ve anında yapılmasıdır. Tercüme ve çeviri çoğu kişi tarafından aynı anlamlı kelimeler olarak kabul edilmekte ve birbirlerinin yerine kullanılmaktadır. Bu doğrultuda herhangi bir metni, belgeyi ya da yazıyı kaynak dilden hedef dile yazılı ya da sözlü olarak çeviren kişilere tercüman ya da çevirmen denilmekte ve büyük bir yanlış yapılmaktadır. Bunun nedeni tercüman ve çevirmenin görevleri gereği de anlamları açısından da tamamen farklı kavramlar olmasıdır.
Çeviri hizmeti veren kişi işini yazılı olarak yapmasına karşın tercüme hizmeti veren kişi işini sözlü olarak ve anında yapar. Çevirmen, özellikle belirtilmediği takdirde çalışmasını, dilediği yerde ve zaman bağımsız bir şekilde gerçekleştirebilir. Tercümanın böyle bir alternatifi yoktur. Çeviri talebinin geldiği alana bağlı olmakla birlikte tercümanlar konferanslarda, toplantılarda ya da çeşitli organizasyonlarda kısıtlı bir zaman diliminde işlerini yaparlar. Her iki hizmetin de kendine göre birtakım olumlu ve olumsuz yanları vardır.
Çeviri ve tercüme farklı hizmetler olduğundan hangi hizmetten yararlanılacağı ihtiyaca göre belirlenmeli buna göre bir tercümanla mı çevirmenle mi çalışılacağı kararı verilmelidir. Eğer yazılı bir metnin yazılı olarak çevrilmesi ve teslim alınması isteniliyorsa çeviri konusu alanda uzman ve deneyimli bir çevirmenle çalışılmalıdır. Tercüme sözlü olarak ve anında verilmesi gereken bir hizmet olduğundan iyi bir tercüman seçilmesi biraz daha zor bir süreç haline gelebilir.
Çeviri İhtiyacı Tüm Toplumlarda Hızla Artmaktadır
Çeviri insanoğlunun iletişim aracı olarak dili kullanmaya başladığı ilk dönemlerden bu yanan her var olmuş ve çok önemli bir rol üstlenmiştir. Diğer bir deyişler çeviri, insanlar arasında kurulan iletişimin ve yaşamın daha uygar bir hale gelmesinin en vazgeçilmez bir unsuru haline gelmiştir. Yaşamsal bir olgu olan çeviri aslında insan yaşamının her bir aşamasında psikolojik, sosyal ve kültürel gelişimi sağlayan etkin bir araç olma özelliğine sahiptir. Günümüzde yaşanan teknolojik gelişmeler tüm alanlarda olduğu gibi çeviri sektöründe de belirli bir aşamaya gelmiş olsa da çeviri sürecinde insan faktörü rolünün değiştirilmesi mümkün değildir.
İnsanlar ve toplumlar arasında hızlı, sağlıklı ve doğru iletişim kurmanın ayrılmaz bir unsuru olan çevirinin birçok farklı türü vardır. Çeviri hizmetleri insan ve toplum ilişkileri açısından taşıdığı önemin yanı sıra farklı kültürleri tanıma ve anlama amacıyla sosyo-politik ve ekonomik etkileşimler kurma ve kalkınma açısından da kritik öneme sahiptir.
Küresel yapıyı oluşturan bireyler aynı dili konuşmadığı ve global etkileşim farklı diller arası iletişimi zorunlu hale getirdiği için çeviri günümüzde ihtiyaçtan öte bir zorunluluktur. Farklı dillerde yazılmış kaynaklardaki bilgileri öğrenmek için de ülkeler arası ticaret yapabilmek için de çeviri hizmetlerine ihtiyaç duyulur. Çeviri hizmetlerinin bu derece önemli olması zaman içinde popüler bir iş kolu haline gelmesine neden olmuş ve çeşitlenen ihtiyaçlara göre çeviri alt türleri ortaya çıkmıştır. Çeviri temelde sözlü çeviri ve yazılı çeviri olarak ikiye ayrılır.
Sözlü çeviri; simultane çeviri, diyalog çevirisi ve ardıl çeviri gibi farklı çeviri türlerini barındırır. Sözlü çeviri yazılı kaynaklar üzerinden ya da bir konuşmanın yazıya dökülmesi ve tercümesinin yapılması yoluyla da gerçekleştirilebilir.
Yazılı çeviri oldukça geniş bir alanı kapsayan çeviri türüdür. Teknik çeviri, ticari çeviri, medikal çeviri, web sitesi çevirisi, akademik çeviri, edebi çeviri , hukuki çeviri ve daha birçok farklı alanda yazılı çeviri hizmeti verilebilir. Her bir çeviri türü kendi içinde sektörel alt kategorilere ayrılmakta bu nedenle kaliteli çeviriler yapılabilmesi için hem kaynak hem hedef dilde farklı teknik bilgilere hakim olunması gerekmektedir. Farklı sektörler farklı terminolojilere sahip olduğundan bu alanlarda kaliteli ve başarılı çevirilere imza atılması için çeviri hizmeti verecek çevirmenlerin alan uzmanlığı olmalıdır.
Simultane çeviri konuşmayla eş zamanlı olarak gerçekleştirilen çeviri türüdür. Özellikle birçok farklı dili konuşan bireylerin bir arada olduğu uluslararası seminer, kongre, sempozyum ve toplantılarda simultane çeviri hizmetlerinden yararlanılır. Böylece konuşmacının kullandığı dil, konuşma yapıldığı anda dinleyicilerin anlayabileceği ve önceden belirlenmiş dile çevrilir. Teknik donanım, ekipman ve uzmanlık gerektiren simultane çeviri hizmeti sırasında çevirmen bir kabin içerisinde bulunur. Konuşmacıyı kulaklık ile dinler. Yaptığı çeviri mikrofon aracılığıyla dinleyicilerin kulaklıklarına ulaştırılır. Simültane çeviri uzmanlık gerektiren özel bir çeviri türüdür. Konuşmacının cümlelerinin eş zamanlı olarak bir başka dile çevrilmesi, çevirmenin deneyim ve bilgi sahibi olmasını gerektirir. Çevirmenin aynı anda konuşmacının beden dilini de doğru bir şekilde yorumlamalı, kaynak dildeki söylemleri eksiksiz ve yorumsuz bir şekilde hedef dile çevirmelidir. Diğer yandan simultane çeviri hizmetleri sırasında çevirmenin başarısını sağlayan önemli etkenler arasında; tonlama, vurgu, ses tonu, gramer ve kelime seçimi de sayılabilir.
Ardıl yani konsekütif çeviri simutane çeviriye oranla daha dar kapsamlı bir sözlü çeviri türüdür. Genellikle daha formal ortamlarda kullanılan ardıl çeviri sırasında çevirmen konuşmacının yanında ya da kendisine ayrılmış bir masada oturur. Konuşmacının söylediklerini kaynak dilden hedef dile çevirir.