Noter tarafından resmi evrakların kaynak dilden hedef dile ya da dillere çevrilmesi için yetki verilmiş olan tercümanlara yeminli tercüman ya da yeminli çevirmen denilir. Yeminli tercümanların yaptığı tercüme işlemi normal tercüme işlemlerinden daha farklı özellikler taşır. Çevirisi yapılan belgenin resmi bir nitelik kazanabilmesi için çeviri işleminin mutlaka yeminli tercüman tarafından gerçekleştirilmesi gerekir. Yeminli tercümanların çevirisini yaptıkları belgelere imza atma ve kaşe basma yetkisi vardır. Bu şekilde çeviri konusu belgenin çevirisinin doğru şekilde hedef dile çevrildiğini doğrularlar ve belgenin çevirisinin doğruluğu ile ilgili sorumluluğu üstlerine almış olurlar. Bunun sonucunda çeviri belge ile ilgili bir sorun çıktığı takdirde çevirinin sorumluluğu yeminli tercümanda olur.
Yeminli tercümanların yaptıkları işlemin önemi dolayısıyla bazı özelliklere haiz olmaları gerekir. Diğer bir deyişle yeminli tercümanlık yapabilmeleri için bazı şartları ve gereklilikleri yerine getirmeleri istenir. Bunlar arasında;
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ya da mavi kart sahibi olunması,
Sabıka kaydında herhangi bir adli vaka bulunmaması,
Yeminli tercümanlık yapma onayının alınış olduğu noterliğe bağlı olarak noterliğin bulunduğu il sınırları içerisinde ikamet edilmesi,
Yeminli tercümanlık yapma hakkı kazanmak için ilgili dil konusunda uzmanlık sahibi olduklarını belirten dil okulu sertifikası, yabancı dil sınav sonuç belgesi ya da benzeri resmi evrakların bulunması,
Yurt dışında eğitimini tamamlamış yeminli tercüman adayları için diplomalarının noter onaylı yeminli çevirisinin ibraz edilmesi,
Dil eğitimi alınmış olduğunu belgeleyen doküman yabancı dilde hazırlanmış ise noter onaylı Türkçe yeminli tercümesinin sunulması sayılabilir.
Kimler Yeminli Tercüman Olamaz?
18 yaşını doldurmamış olan,
Fiili ehliyete sahip olmayan,
Devlete karşı işlenmiş suçlar kapsamında hükümlü ya da hükmü ertelenmiş olan,
Başka komisyonun listesinde olan,
Herhangi bir meslekten ya da memuriyetten disiplin suçu nedeniyle ihraç edilmiş olan kişiler yeminli tercüman olamazlar.
Yeminli Tercüman Olmak İçin Gereken Belgeler Nelerdir?
Banka şubesi ve IBAN bilgilerinin eklendiği Tercüman Bilirkişi Başvuru Formu,
Ehliyet, pasaport ya da nüfus cüzdanı fotokopisi,
Nüfus kayıt örneği,
İkametgah belgesi,
Yeminli tercümanlık hizmeti verilmek istenilen dilin ya da dillerin bilindiğini kanıtlar nitelikte diploma, sertifika belgesi, ruhsatname (eğer bu belgelere sahip bulunulmuyorsa yeminli tercümanlık hizmeti vermeye yetecek kadar dil bilgisine sahip olunduğuna dair yazılı beyan),
Vesikalık fotoğraf,
Eğitim durumunu gösteren belgenin aslı veya ilgili kurumlar tarafından onaylanmış olan örneği,
Adli sicil kaydı,
Yeminli tercümanlık yapmak isteyen kişinin herhangi bir meslekten ya da memuriyetten disiplin suçu dolayısıyla çıkarılmadığını ve meslek icrasından yasaklanmadığını gösterir belge ibraz edilmelidir.
Noter Yeminli Tercüman Nasıl Olunur?
Yeminli tercümanlık hizmeti vermek isteyen kişilerin en az bir yabancı dilde uzman olması şartı aranır. Yeminli tercümanlar bu görevin doğası gereği yemin ettikleri ve çevirisini yaptıkları belgenin sorumluluğunu aldıkları için istenilen yeterliliğe sahip olmalıdırlar.
Bu nedenle yeminli tercümanlık hizmeti vermek isteyen kişilerde aranılan özelliklerin başında kişinin yabancı dil bildiğini kanıtlayan resmi bir belgenin ibraz edilmesi gerekir. Bu transktript belgesi, LYS, TOEFL sınav sonuç belgeleri, yurt dışında alınan yabancı dil eğitimine ilişkin dil sertifikası/diploması olabilir. Eğer yeminli tercümanlık hizmeti vermek isteyen kişinin ibraz ettiği belge Türkçe değilse belgenin geçerli kabul edilmesi için noter onaylı yeminli tercüme hizmeti alınması ve belgenin bu şekilde ibraz edilmesi gerekir.
Yabancı dil bilgisine sahip olduğunu kanıtlar nitelikte belgeye sahip olan ve bunu ibraz edebilen kişiler yeminli tercümanlık hizmeti vermek için diğer belgelerle birlikte başvuruda bulunurlar. Belgeler noterlik tarafından yeterli görüldüğü takdirde yeminli tercüman adayına kısa bir eğitim verilir. Bu eğitim kapsamında yeminli tercümanların ne şekilde çalışması gerektiği, çeviri evrakların nasıl hazırlanacağı, noterlik yeminli çeviri evrakı tasdiki unsurları, yabancı evrakların kabulü, yabancı evrakların kabul unsurları gibi konular bulunur. Bu eğitimin tamamlanmasının ardından yeminli tercüman adayının kişisel belgelerine göre yemin zaptı hazırlanır. Yeminli tercüman adayı hazırlanmış olan yemin zaptını noter huzurunda yüksek sesle okur ve yemin eder. Daha sonra yemin zaptında adının geçtiği yerlere imza atar ve yeminli tercümanlık hizmeti verme hakkını kazanır.
Yeminli Tercümanların Sorumlulukları Nelerdir?
Yeminli tercümanlar yaptıkları çeviriler ile çeviri konusu belgelerin resmi statüye sahip olmasını sağladığı için oldukça büyük sorumluluklara sahiptirler. Çevirilerde yapılan hataların sorumluluğu tamamen yeminli tercümana aittir. Bunun nedeni yeminli tercümanların çevirisini yaptıkları belgelere imza atıp kaşe basarak tüm sorumluluğu sahiplenmeleridir. Yeminli tercümanlar;
Kendilerine çevirmeleri için teslim edilen belgeyi talep doğrultusunda istenilen hedef dile birebir çevirme,
Orijinal belgede bulunan terimleri hedef dildeki kullanımlarına uygun olacak şekilde düzenleme,
Resmi belgede bulunan tarih, meblağ ve tarafların yerlerinden ve doğruluğundan emin olma,
Kişisel bilgilerin gizliliğini ve güvenliğini sağlayarak bu bilgilere üçüncü tarafların ulaşmasını engelleme,
Belgenin çevirisinin doğruluğundan tamamen emin olduktan sonra imzalayıp kaşeleme sorumluluğuna sahiptirler.
Resmi evrakların ibrazına ihtiyaç duyula her alanda yeminli tercüme hizmetlerine ihtiyaç vardır. Bunlar arasında yurt dışında görülen davalarda ibraz edilecek belgeler, yurt dışında eğitim amacıyla ihtiyaç duyulan belgeler, yurt dışındaki herhangi bir resmi kuruma ibraz edilecek belgeler sayılabilir.