Bilgisayar Destekli Çeviri Araçları’nın kısaltması CAT (Computer-Assisted Translation Tools) olarak anılır. CAT Tools terimi genellikle bilgisayar destekli çeviri ya da makine destekli çeviri yerine de kullanılabilmektedir.
CAT araçları genellikle profesyonel dilbilimciler, bireysel çevirmenler ve dil çeviri hizmetleri sunan çeviri şirketleri tarafından tarafından sıklıkla kullanılan yazılım uygulamaları olarak bilinirler. Diğer bir deyişle dil çevirilerinin daha hızlı ve daha az çaba harcanarak üretilmesi için kullanılan yazılım araçları oldukları da söylenebilir. Bunlara çevrim içi olarak bulut uygulamaları ya da masaüstü yazılım sistemleri olarak da erişilebilmektedir.
CAT araçları çeviri sürecini çok daha verimli hale getirmekle birlikte insanların kaliteyi artırmak için hala çeviriler üretmesine ya da bilgisayar tarafından oluşturulan çevirileri düzenlemesine duyulan ihtiyaç devam etmektedir.
CAT tools çeviri bürolarında oldukça yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Ayrıca küresel izleyicileri olan ya da kapsamlı yerelleştirme ihtiyaçları bulunan kuruluşlarda çalışan bireysel çevirmenler tarafından da sıklıkla tercih edildiği bilinmektedir.
CAT Tools İle Kaliteli Çevirilere İmza Atın
CAT araçları yapı ve görünüm olarak çeviri odaklı olduklarından dolayı çevirmenlere tüm ihtiyaçlarını tek sayfada karşılama imkanı vermektedirler. Bu sayede çevirmenin tek bakışta hedef metni, kaynak metni, terimleri, sözcük sayısını, eski çevirileri, çeviri ilerlemesini ve tercihlerine göre belirleyebileceği birçok özelliği görmesi mümkün olabilir. Hızlı, tutarlı ve kaliteli çeviriler yapabilmek için ihtiyaç duyulan tüm özelliklerin tek bir sayfada toplanması çevirmenin konstantrasyonunu artırmakta hızlı ve dikkatli bir şekilde çalışmasını sağlamaktadır.
Geleneksel çeviri yöntemlerinde ağırlığın insan faktöründe olması çeviri hizmetlerinde bazı tutarsızlıklar yaşanmasına neden olabilir. Ancak CAT tools ile yapılan çevirilerde aynı ya da benzer kaynak metinlerin çevirisi için otomatik olarak öneri verileceğinden dolayı çevirmenin dikkatinin dağıldığı durumlarda dahi tutarsızlık çok büyük oranda engellenebilir. Ayrıca çevirmen işin tüm süreçlerini kontrol altında tutabilmekte ve ilerlemeyi de takip edebilmektedir. Buna bağlı olarak çeviri sürecinin en iyi şekilde planlanması söz konusu olabilmektedir.
Bilgisayar destekli çeviri diğer bir deyişle CAT çoğunlukla tercümanların kullandığı bir çeviri aracı olarak bilinir. Bir kaynak metnin istenilen hedef dile CAT ile çevrilmesi mümkündür. Bunun için tek yapılması gereken kaynak metnin bilgisayar destekli çeviri aracına yüklenmesi ve hangi dilden hangi dile çeviri yapılacağının işaretlenmesidir.
Makine Çevirisi Nedir?
Kaynak dildeki herhangi bir metnin istenilen herhangi bir hedef dile otomatik olarak belirli kurallar ve algoritmalar dahilinde çevrilmesini sağlayan sisteme makine çevirisi denilir. Saniyeler içinde çok uzun metinleri çevirebilen makine çevirisinin doğruluğu zaman zaman tartışılmakta ve her zaman çok kaliteli olmayan metinlerle karşı karşıya kalınabilmektedir. Bu durum makine çevirisinin cümleleri anlamlarıyla değil kelime kelime çevirmesinden kaynaklanır. Bir kelimenin birçok karşılığı olmasına rağmen makine çevirisi içeriğin bütününü göze almadan çeviri yapar ve bu durumda anlamsız cümlelerle karşılaşılma olasılığı artar.
Bununla birlikte makine çevirisi son zamanlarda hızla gelişmekte ve gelişmeye devam etmektedir. İnsanın düşünme şeklini taklit eden teknolojilerin kullanılmaya başlanması sayesinde makine çevirisi ile daha doğru ve kaliteli çevirilere ulaşılması mümkün olsa da hala %100 doğru sonuçlar elde edilmesi söz konusu değildir.
Makine Çevirisi ile Bilgisayar Destekli Çeviri (CAT) Birbirinden Farklıdır
Makine çevirisi ile bilgisayar destekli çeviri arasında birçok farklılık vardır. Makine çevirisi herkese açık olup herkes tarafından kullanılabilmekle birlikte bilgisayar destekli çeviri çoğunlukla çevirmenler tarafından kullanılabilmektedir. Makine çevirisi bir metni son derece basit ve hızlı bir kopyala yapıştır işleminden sonra saniyeler içinde çevirmekle birlikte bilgisayar destekli çeviri bir kişi tarafından emek sarf edilerek yapılır.
Bilgisayar destekli çeviri kullanılarak çevrilen belgelerin formatı bozulmasa da makine çevirisinde böyle bir özellik yoktur. Bilgisayar destekli çeviride semboller, aralıklar, resimler, yazı tipi, boyutu ve satırların yeri gibi unsurlar kaynak metindekiyle aynı şekilde kalır. Bu nedenle Bilgisayar destekli çeviri çevirmenler tarafından sıklıkla kullanılan araçlardan biridir.
Bilgisayar destekli çeviri araçları kullanıldıkça bir çeviri belleği oluşturur. Bu çeviri belleği zaman içerisinde herhangi bir kelime için kullanılan kelimelerin karşılığını kaydeder ve ihtiyaç durumunda bu karşılıkları sunarak süreci kolaylaştırır. Makine çevirisinin ise bu tarz bir özelliği bulunmaz.
Çeviri Belleği Ne Demek?
CAT araçlarıyla yapılan çeviriler çeviri belleklerine kaydedilebilir ve CAT araçları içerisinde terim bankası oluşturulabilir. Böylece büyük kapsamlı çeviri projelerinde birçok farklı çevirmenin çalışması ve projenin oldukça uzun sürelere yayılması durumunda dahi kullanılan terimlerde ve çevirinin genelinde tutarlılık sağlanması mümkün olabilir.
CAT araçları tarafından sunulan çeviri bellekleri sayesinde çevirmenlerin yeni terimleri tekrar tekrar arama zorunluluğu da büyük ölçüde ortadan kaldırılabilir.
CAT tools kullanarak çeviri üretebilmek için çeviri düzenleyici arayüzünde çeviri yapılması ya da düzenlenmesi ihtiyacı bulunur. Metin düzenleyici olan çeviri düzenleyici kullanıcılara terminoloji yönetimi, çeviri belleği, yazım denetimi, segment analizi, dosya ayrıştırma ve otomatik dosya biçimlendirme gibi birçok özellik sunmaktadır.