Kelime anlamı yerelleştirme olan lokalizasyon kavramı web sitelerini ya da farklı projelerin farklı dillere de hitap edecek şekilde düzenlenmesi anlamına geliyor. Daha geniş bir tanım yapılacak olursa; yazılım geliştirme sürecinde; kitap, film, web sayfası gibi içeriklerin, ürünlerin, süreçlerin ve özellikle bilgisayar yazılımlarının belirli bir coğrafyaya ya da etnik topluluğa özgü olan pazarda ya da coğrafi bölgede geçerli bulunan yerel, dilsel ve kültürel özelliklere uyarlanmasına lokalizasyon ya da yerelleştirme deniliyor.
Tercüme kaynak dilden hedef dile yapılan çevirme işlemlerine denilirken, yerelleştirme bir dilin konuşulan bölgeye göre çevirme işlemi olarak tanımlanabiliyor. Tercüme ve yerelleştirme aslında farklı kavramlar olup dünyada en çok yerelleştirme yapılan dilin İngilizce olduğu biliniyor. Bunda İngilizce’nin dünyanın birçok yerinde ortak olarak kullanılan ve daha çok tercih edilen bir dil olması önemli bir rol oynuyor.
Lokalizasyon Pek Çok Farklı Alanda Uygulanabiliyor
Günümüzde farklı ülkelerden kişilerin sektörlerinden ve işlerinden haberdar olmasını isteyen pek çok kişi ya da firma gerek web sitelerinde gerek kendilerine ait yazılımlar/aplikasyonlar üzerinde lokalizasyon işlemleri gerçekleştirilmesi yoluna başvurabiliyorlar. Bu durumda web sitelerindeki ya da aplikasyonlardaki tüm içerikler hitap edilecek olan dillere yönelik olarak özelleştiriliyor. İçerikler dışında grafikler, ikonlar, şekiller ve renkler de hedef ülkelerin kullanım alışkanlıkları ve kültürel yapıları göz önünde bulundurularak güncelleniyor. İçeriklerin bölgesel konuma göre uyarlanması ihtiyacı ağırlıklı olarak web sitelerinde, yazılımlarda ya da arayüz alanında tercih ediliyor.
Bir dilden bir başka dile tercüme yapılırken, yalnızca dil bilgisi kurallarına uygun olması o çevirinin yeterliliğini göstermiyor. Aynı zamanda çevirinin; o bölgenin kurallarına, toplumun yapısına ve normlarına da uygun olacak şekilde yapılması ile kaliteli bir çeviriden bahsedilmesi söz konusu olabiliyor. Bu nedenle aslında bir çeviri yapılırken en önemli noktaların başından lokalizasyon geliyor.
Pek çok alanda kullanılan lokalizasyonun en çok tercih edildiği ve ihtiyaç duyulduğu sektörlerin başında pazarlama sektörü geliyor. Eğer herhangi bir bölgede satış yapılacaksa ve satışı yapılacak olan ürünün ya da hizmetin farklı bir dilde dile getirilip son kullanıcıya en doğru mesajın verilmesi isteniliyorsa bu noktada titiz bir lokalizasyon çalışmasının gerçekleştirilmesi gerekiyor. Çünkü pazarlamanın yapılacağı bölgede ürünün ya da hizmetin doğru bir şekilde algılanması, ürünün satışı üzerinde birebir etkili olarak kabul ediliyor.
Aynı şekilde yabancı dizilerin, filmlerin ve videoların da farklı bir dili konuşan ülkelerdeki insanların izleyebilmesi için çeviri yapılması gerekli olsa da yeterli olmayabiliyor. Söz konusu dizi, film ya da videonun o bölgede izlenirken, bölgedeki toplumsal nüanslardaki kelimelerin kullanılmasıyla çevirisinin yapılmış ve lokalizasyonun gerçekleştirilmiş olması, izleyenlerin seyir zevkinin artmasını sağlayan en büyük neden olarak biliniyor.
Bununla birlikte sıradan bir tercüme olmayan yerelleştirme işlemi çok önemli oranda bir uzmanlık gerektiriyor. Lokalizasyon sayesinde ülkeler arası anlayış farklılığı ortadan kaldırılabiliyor ve global bir ürünün yerel açıdan algılanması sağlanıyor.
Lokalizasyon Yapılırken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Yabancı filmlerde ve dizilerde yer alan diyaloglarına takip edilmesini sağlayan alt yazılara mutlaka yerelleştirme uygulanması gerekiyor. Kullanılmış ve izlenilen ülkede anlaşılamayacak olan atasözü, deyim ya da diğer önemli sözlerin hedef dilin konuşulduğu ülkenin kültürüne uygun olarak şekilde çevrilmesi dikkat edilmesi gereken konular arasında yer alıyor.
Akıllı telefonlarda kullanılan ve hayatımızı oldukça kolaylaştıran mobil uygulamalar genellikle pek çok dil seçeceğine sahip bulunuyorlar. Ancak dil seçenekleri hazırlanırken yerelleştirme uygulanması önemli bir konu olarak kabul ediliyor. Uygulama yerelleştirmesinin başarısında, kelime uzunluğuna ve anlamlarına dikkat edilmesi etkili olabiliyor.
Birçok alanda kullanılmakta olan yazılımlar, yerelleştirme uygulanmadığı takdirde kullanılması hedeflenen ülkelerde uzmanların tercihleri arasında yer almıyor. Çünkü anlaşılamayan uygulamaların kullanılma oranı son derece düşük oluyor. Bu aşamada kültürel etkilerin yanı sıra kullanılacak alandaki meslekli etkilerin de göz önünde bulundurulması yerelleştirmenin başarısını etkiliyor.
Bilgisayar oyunlarında yapılacak olan yerelleştirme çalışmaları, oyunun satışının gerçekleştirileceği ülkede elde edilecek başarıda son derece önemli bir role sahip bulunuyor. Yerelleştirme ne kadar başarılı olursa oyunun o ülkedeki kullanıcılar tarafından benimsenme olasılığı o kadar artıyor. Özellikle tarihi strateji oyunlarında uygulanan yerelleştirme uygulamalarının başarısının, zamanla diğer oyun türlerinde de yerelleştirme uygulamalarına verilen önemin artmasında etkili olduğu biliniyor.
Kendi ülkesi dışına açılmak isteyen web sitelerinin de yerelleştirme uygulaması yapması son derece büyük bir önem taşıyor. Yerelleştirmenin en başarılı uygulamalarından biri olan Facebook’un bu sayede dünya üzerindeki tüm ülkelerde kullanıcısı bulunan, dünyanın en büyük sosyal ağı haline geldiği biliniyor. Aynı şekilde büyük e-ticaret sitelerinin rekabetinin yoğun olduğu e-ticaret alanında da yerelleştirme yapılması önemli olarak kabul ediliyor. Ebay gibi büyük şirketler yerelleştirmelerini her ülkede kendi bünyelerinde açmış oldukları siteler üzerinden devam ettiriyor. Bazı siteler ise kendileri üzerinden farklı dil seçenekleri sunuyorlar ve tüketicilerine ulaşmayı hedefliyorlar.