Toplumların geçmişten günümüze bir arada yaşamasında, insanların dünyanın farklı ülkelerinde çeşitli haklara ve özgürlüklere sahip olmasında en büyük rol şüphesiz hukuk kurallarına aittir. Dünyanın farklı noktalarında yer alan ülkelerde farklı amaçlara yönelik olsa da her gün sayısız hukuki işleme ihtiyaç duyulur. Bu nedenle hukuk hem ulusal hem uluslararası düzeyde vazgeçilmez bir kurum olma özelliğine sahiptir. Bunun doğal bir sonucu olarak hukuki tercüme de en önemli çeviri türlerinden biridir. Hayatımızın hemen her alanında ihtiyaç duyduğumuz hukuki çeviri hizmetleri hukuki metinlerin, makalelerin ya da belgelerin çevirisi sürecini kapsar. Hukuki tercüme hizmetlerinin konusunu oluşturan belgeler arasında; mahkeme kararları, uygunluk belgeleri, yönetmelikler, vekaletnameler, sözleşmeler, uzman raporları, kanunlar ve daha birçok farklı belge sayılabilir. Aslında yasal olarak değeri ve geçerliliği bulunan belgelerin tamamı hukuki çeviri hizmetlerinin kapsamında yer alır.
Hukuki tercüme kendine özel terminolojisi olan ve titizlikle gerçekleştirilmesi gereken bir çeviri türüdür. Bu nedenle hukuki tercüme hizmetleri verecek olan tercümanlar hukuki terimleri doğru bir şekilde kullanmalı, çevirilerde kesin ifadelerin yer alması konusunda gereken hassasiyeti sergilemelidir. Hukuki çeviri sahip olduğu özellikler ve oldukça geniş kapsamlı olması dolayısıyla standart çeviri türlerine oranla çok daha karmaşık bir yapıya sahiptir.
Hukuki çeviri hizmeti verecek olan çevirmenin yalnızca ana dil düzeyinde yabancı dil bilgisine sahip olması yeterli değildir. Hukuk gibi önemli bir alanda çeviri hatası yapılması riskini ortadan kaldırabilmek için çeviri konusu alanda ayrıntılı bilgi sahibi olmalıdır. Aynı zamanda kaynak dilin de hedef dilin de konuşulduğu toplumların hukuk sistemlerine hakim bir konumda olmalıdır.
Hukuki Tercüme En Kapsamlı Çeviri Türlerinden Biridir
Hukuki tercüme hizmetleri diğer çeviri alt türlerine göre çok daha karışık ve zor bir çeviri türüdür. Yalnızca kaynak dilin değil hedef dilin konuşulduğu ülkenin coğrafi ve kültürel yapısı da hukuki tercüme hizmetlerinin başarılı olması açısından önemlidir. Hukuki çeviri, çeviri konusu belgelerde belirli bir terminoloji kullanılıyor olması nedeniyle de oldukça titizlik ve uzmanlık gerektirir. Ayrıca hukuki çeviri konusu her belgenin çeviri esnasında uyulması gereken kesin ve benzersiz kurallara tabi olduğu unutulmamalıdır. Çevirmen hukuki çeviri esnasında kullanacağı üslup ve kelimeler hakkında net bir duruş sergilemelidir.
Yasal değeri ve geçerliliği bulunan belgelerin tümü hukuki metin kategorisinde değerlendirilmekte olup hukuki çevirilerin eksik ya da yanlış yapılması hak kaybına uğranması gibi istenmeyen sonuçlarla karşı karşıya kalınmasına yol açabilir. Hukuki belgelerle ilgili zaman sınırlamaları da bulunabildiği için hukuki çeviri hizmeti verilirken bu yasal sürenin dışına çıkılmaması konusunda üst düzey hassasiyet gösterilmelidir. Yazılı tercüme hizmetlerinin yanı sıra noterliklerde ve mahkemelerde yapılacak olan sözlü tercümeler de konusu gereği hukuki çeviri hizmetleri kapsamında yer alır.
Hukuki alanda kaleme alınmış olan tüm metinlerin ve belgelerin kaynak dilden hedef dile aktarılması sürecinde çevirinin hedef dilin hukuk sistemi ile terminolojisine uygunluğu konusunda maksimum düzeyde özen gösterilmelidir. Hukuk kuralları ve hukuk dili farklı bir dil kullanımını gerektirdiği gibi hukuki çeviri hizmeti verecek olan çevirmenlerin objektifliği de çok önemlidir. Son derece zorlu bir süreç olan hukuki çeviri aynı zamanda çevirmenlere de hukuki sorumluluk yükler. Bu nedenle herhangi bir olumsuzluk yaşanmasının engellenmesi adına hukuki çeviri hizmeti verecek olan çevirmenler hukuk sistemleri, hukuk kuralları ve hukuk terminolojisi konusunda üst düzey hakimiyete sahip olmalıdır.
Anlaşmalar, mahkeme kararları, şirket tüzükleri, tanık ifadeleri, nüfus kayıt örneği, kanunlar ve yönetmelikler, beyannameler, toplantı tutanakları, mevzuatlar, diploma, sözleşmeler, ihale dosyaları, dava dilekçeleri, vekaletnameler, adli sicil kayıtları, genelgeler, patent başvuruları gibi birçok belge hukuki çeviri hizmetlerinin konusunu oluşturur.
Hukuki çeviri yapılırken ülkelerin hukuk sistemleri arasındaki farklılıklar net bir şekilde göz önünde bulundurulmalıdır. Kullanılan dil günlük dilden uzak ve resmi bir dil olmalıdır. Bunun yanı sıra yazım, dil bilgisi ve imla kurallarına uyma konusunda üst düzey özen gösterilmelidir. Hukuki terminolojiye uygun terimler kullanılmalı, yorum yapılamadığı gibi yoruma açık olabilecek ifadelerden de kaçınılmalıdır. Çevirmen hukuki çeviri sırasında yapacağı en küçük bir hata ile çok ciddi sonuçlara neden olabileceği olasılığını kesinlikle gözden kaçırmamalıdır.
Üslup açısından diğer metinlere göre farklılık gösteren hukuki metinler terimsel açıdan değerlendirildiklerinde de oldukça zengin içeriklere sahip oldukları açıkça fark edilebilir. Hukuki çeviri işlemlerine söz konusu olan metinler bireylerin ve şirketlerin hak ve özgürlüklerini doğrudan etkileme gücüne sahip olduğundan hukuki çevirilerin sıfır hata ile yapılması zorunluluğu vardır. Bununla birlikte metinde ya da belgede herhangi bir yanlışlığın söz konusu olduğu durumlarda sorumluluk çevirmene ya da çeviri bürosuna ait olarak kabul edilir. Bu tür yasal sorumluluklarla karşı karşıya kalınmaması için çevirmenlerin ve çeviri bürolarının hukuki çeviri hizmetleri esnasında kendilerine müşterilerinden bir talep ulaşmadığı takdirde söz konusu hukuki metinlere ekleme, çıkarma ya da değişiklik yapmamaları çok önemlidir.