Ülkemizde tercüme ve çeviri genellikle aynı anlamda ya da birbiri yerine kullanılıyor olsa da aslında birbirlerinden farklı bulunuyorlar. Çeviri işlemi yazılı olarak tercüme işlemi ise sözlü olarak gerçekleştiriliyor. Çeviri işleminde değişiklik, düzeltme ya da revizyon yapılabilmekle birlikte tercüme işlemlerinde düzeltme yapılması söz konusu olmuyor. Çeviri işlemlerinde çevirmene belirli bir süre tanınıp süre sonunda teslimat isteniyor. Tercüme işlemleri ise programın içerisinde gerçekleşiyor.

Türkiye’de tercüme fiyatlarını belirleyen bir kanun ya da meslek odası gibi bağlayıcı bir kuruluş bulunmuyor. Buna bağlı olarak tercüme sektöründe serbest piyasa kurallarının geçerli olması nedeniyle tercüme fiyatları hizmetin alındığı firmalara göre değişiklik gösterebiliyor. Bunun yanı sıra çeviri ücretleri hesaplanırken bazı kriterler baz alınıyor. Genel uygulamada çeviri hizmeti almak isteyen kişiler ya da kurumlar tercüme ve çeviri projelerini ilgili tercüme şirketine iletiyorlar. Tercüme bürosu yetkilileri bu projeleri belirli kriterler çerçevesinde inceliyor ve fiyat çalışması yapıyorlar. Yapılan fiyat çalışması proje sahibine iletiliyor. Kendisinin onay vermesi durumunda çeviri süreci başlatılıyor. 

Çeviri Ücretleri Hesaplaması Yapılırken Neler Göz Önünde Bulundurulur?

Çeviri projesinin orijinal dili kaynak dil, projenin çevrilmek istenildiği dil ise çeviri dili olarak adlandırılıyor. Türkiye’de çevirisi yapılacak olan projeler çoğunlukla karakter sayısı üzerinden hesaplanıyor. Her daktilo vuruşu 1 karakter olarak kabul ediliyor ve birim fiyat boşluksuz 1000 karakter üzerinden hesaplanıyor. Global tercüme projelerinin hesaplanmasında genellikle kelime sayısı baz alınıyor ve birim fiyat bir kelime üzerinden belirleniyor. Yapılacak işleme de bağlı olarak bazı dosyaların sayfa sayısı üzerinden hesaplandığı durumlar da olabiliyor. Bu durumda birim fiyat da bu bağlamda belirleniyor. Çeviri dosyalarının uzmanlık alanları terminolojisini belirliyor. Tercüme ekibi de dosyanın diline ve terminolojisine göre belirleniyor. 

Tercüme ve çeviri projelerinde karakter sayısı hesaplanırken; öncelikle çevirisi yapılacak olan doküman Word formatında açılıyor. Word belgesi üzerinde Gözden Geçir ya da Araçlar sekmesi tıklanıyor. Açılan menüde Sözcük Sayımı sekmesine tıklandıktan sonra yeni açılan pencerede yer alan Boşluksuz Karakter Sayısı söz konusu dosyanın karakter sayısını belirtiyor. Proje terminolojisi ve yapılacak olan işlemler üzerinden boşluksuz 1000 karakter için belirlenmiş olan birim fiyat dosyada bulunan toplam karakter sayısı ile çarpılıyor. Elde edilen sonuç ise dosyanın tercüme ücretini belirtiyor. 

Sözlü çeviri projeleri hesaplanırken; öncelikle programın türü belirleniyor. Eğer simültane bir program olacaksa teknik ekipman talebi belirleniyor. Programın kaç gün olacağı, nerede ve ne zaman yapılacağı, kaç dilde tercüman talep edildiği ve programın detayları hakkında bilgi alınıyor. Daha sonra programın belirlenmiş türüne göre (simültane, ardıl, fısıltı tercüme, telekonferans, refakat tercümesi gibi) günlük ücret, saatlik ücret, dakikalık ücret gibi bir birim fiyat belirleniyor. Belirlenen birim fiyat ile program süresinin çarpımından elde edilen toplam tutar programın maliyeti olarak belirleniyor. 

Yazılı ve sözlü çeviri projelerine ek olarak bazı evraklarda ve resmi işlemlerde de resmi çeviri işlemlerine ihtiyaç duyulabiliyor. Bu nedenle tercüme evrakı kaşe ve imza yapılıyor ya da Noterlik makamında noter tarafından tasdik edilerek yeminli tercüme ya da noter onaylı tercüme olarak hazırlanıyor. Yeminli tercüme ve noter onaylı tercüme işlemleri çoğunlukla sayfa sayısı üzerinden hesaplanıyor. Noter onay işlemlerinde ise hesaplama sayfa başına yapılıyor. 

Tercümelerin yeminli tercümanlar tarafından mı yoksa buna ek olarak noter onaylı şekilde mi kabul edileceği belgenin sunulacak olduğu resmi kurum ya da kuruluşun kabul şartlarına göre değişiklik gösterebiliyor. Bazı resmi kurum ve kuruluşlar yalnızca yeminli tercümanlar tarafından onaylanmış olan tercümeleri yeterli buluyorlar. Özellikle hassasiyet gerektiren önemli evrakların söz konusu olduğu bazı durumlarda ise evrakların noter tarafından onaylanması zorunluluğu bulunuyor. Yurt içindeki resmi kurum ve kuruluşlarda süreç bu şekilde işliyor olsa da Türkiye’den alınan bir resmi belgenin yurt dışında geçerli olarak kabul edilebilmesi için tamamlanması gereken ekstra bazı süreçler bulunuyor.

Çevirmenler Tarafından Verilen Fiyatlar Neden Farklı Oluyor?

Çeviri bürolarının fiyat farklılıkları olduğu gibi çevirmenlerin uyguladığı fiyatlarda da farklılıkla görülebiliyor. Freelance diğer biri deyişle serbest çalışan çevirmenlerin fiyat farklılıkları tecrübeli olup olmadıklarının yanı sıra çeviri işini ek ya da asıl iş olarak yapmalarına bağlı olarak değişiklik gösterebiliyor. 

Asıl işleri olarak tam zamanlı freelance tercümanlık hizmeti veren çevirmenlerin yaşamlarını idame ettirebilmeleri için belirli bir fiyattan çalışmaları gerekiyor ve çalışabilecekleri minimum tutar belirli oluyor. Ancak ek iş olarak çevirmenlik yapan kişilerin belirli bir meslekleri ve maaşları oluyor. Çevirmenlik işinden elde ettikleri kazanç ise onlar için ekstra haline geliyor. Bu nedenle birim fiyatlarını istedikleri kadar düşürebiliyorlar. 

Okuldan yeni mezun olan ya da işe yeni başlayan çevirmenler tecrübe kazanıp piyasada tanınana kadar bir süre ucuz fiyattan çalışmayı tercih edebiliyorlar. Kaliteli tercümeler ortaya çıkarabilmek için belirli bir profesyonellik düzeyine ulaşana kadar çevirmenler arasındaki bu fiyat farklılıkları devam edebiliyor.