Herhangi bir dilde kaleme alınan metinin bir başka dile ya da dillere çevrilmesi işlemi yazılı çeviri olarak adlandırılır. Bir dilde yapılan sözlü bildirimin anlam kaybı olmadan, doğru ve eksiksiz bir şekilde farklı bir dile çevrilmesi de sözlü çeviri hizmetlerinin konusunu oluşturur. Yazılı ya da sözlü çeviri hizmetlerinde çeviri konusunu oluşturan kaynakta kullanılan orijinal dil kaynak dil, çevirinin yapılacağı dil ise hedef dil olarak tanımlanır.

Çeviri hizmeti denildiğinde yaygın ancak bir o kadar da yanlış kanı, iyi derecede yabancı dil bilgisi olan herkesin çeviri yapabileceği yönündedir. Oysaki ana dil seviyesinde konuşma ve yazma yetisine sahip olmak dahi çeviri yapmak için yeterli bir özellik değildir. Başarılı bir çeviriye imza atılması için çevirmen kaynak dildeki metni hedef dile doğru kelimeleri kullanarak eksiksiz bir şekilde aktarmayı başarmalıdır.

Çevirinin son derece zor bir süreç olmasının nedeni, çevirinin yapılacağı kaynak ve hedef dile hakimiyetin yanı sıran ilgili dillerin kültürlerine hakim olmayı zorunlu kılmasıdır. Çeşitli akademik disiplinler arasında gerçekleştirilecek olan çeviriler söz konusu olduğunda çevirmenin alan bilgisinde uzman ve alan çevirisinde uzman olması gerekmektedir. İletişim, tıp, hukuk, finans, ekonomi, mühendislik ve benzeri özel alanlarda yapılacak olan çevirilerde, yeterli deneyime ve uzmanlığa sahip olan çevirmenlerle çalışılması tercih edildiği takdirde başarılı, doğru ve kaliteli çevirilere ulaşmak mümkün olmaktadır.

Her ne kadar hemen her dilde tek bir anlamı olsa da çeviri konusunda sözlü ve yazılı çeviri bazı yöntemsel ve eğitimsel farklılıklara sahiptir. Bu yüzden çeviri sektöründe hizmet vermek isteyen kişilerin öncelikle hangi alanda yoğunlaşacağına karar vermesi ve bu doğrultuda uzmanlaşmayı hedeflemesi gerekir. Yazılı ve sözlü çevirinin kendine göre bazı kolaylıkları ve zorlukları olduğu gerçeği karar aşamasında göz önünde bulundurulmalıdır.

Yazılı çeviri hizmetlerinde orijinal metnin kaynak dilden hedef dile çevrilmesi öncelikli hedeftir. Yazılı çeviri süreci genel olarak çevirmen açısından daha avantajlıdır. Çevirmenler yazılı çeviri sürecine başlamadan önce ön araştırma yapmak için gereken zamana sahiptirler. Ön hazırlık ve araştırma sürecinin yazılı çevirinin başarısında ne kadar önemli bir role sahip olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Çevirmenlerin kaliteli çeviriler yapabilmeleri için çeviri sürecine başlamadan önce kaynak metin hakkında detaylı araştırma yapmaları bu nedenle çok önemlidir.

Sözlü çeviri yapacak çevirmen tıpkı yazılı çevride olduğu gibi hem kaynak hem hedef metne aynı zamanda ilgili dillerin kültürlerine üst düzeyde hakim olmalıdır. Bu durum çevirinin kalitesi için vazgeçilmez unsurlar arasında yer alır. Sözlü çeviri hizmeti verecek olan çevirmenin hızlı düşünme özelliğine sahip olması da çok önemlidir. Çevirmenin diksiyonun iyi olması, her iki dildeki konuşmalarının da net bir şekilde anlaşılması, çevirmenin genel kültür düzeyinin yüksek olması ve sürekli olarak kendini geliştirmeye odaklanması sahip olunması gereken özellikler arasında yer alır. Sözlü çeviri hizmetlerinde en önemli nokta konuşmacının hangi kelimeleri kullandığı değil anlatmak istediklerinin hedef dile eksiksiz ve doğru bir şekilde aktarılmasıdır. Çevirmen sözlü çeviri hizmetleri sırasında herhangi bir sözlük ya da yardımcı kaynak kullanamayacağı için çevirisi yapılacak konu hakkında ön araştırma ve ön hazırlık yapması sözlü çeviri hizmetlerinin kalitesini artırabilir. 

Kaliteli Bir Çeviri Nasıl Olur?

Kaliteli bir çeviriden bahsedilebilmesi için kaynak ve hedef dil arasındaki anlam geçişinin doğru bir şekilde yapılmış olması şarttır. Kaynak dilde kaleme alınmış olan cümleler, ifade ettikleri anlam bütünlüğü ile doğruluğu hiçbir şekilde zarar görmeden hedef dile aktarılmalıdır. Aynı zamanda kaynak metindeki anlamın hedef metne doğru bir şekilde yansıtılabilmesi için çevirmen kelime seçimi konusunda titiz bir yaklaşım sergilemelidir.

Çok eskilere dayanan bir meslek olan çevirmenlik önemini hiç kaybetmediği gibi giderek daha fazla talep görmekte ve ön plana çıkmaktadır. Bununla birlikte çeviri hizmeti veren çevirmenlerin her biri, gerekli eğitimleri almalarına, deneyim sahibi hatta tercümanlık sertifikası sahibi olmalarına karşın aynı seviyede değildirler. Özellikle hukuk, tıp, teknik, finans ve uzmanlık gerektiren benzeri alanlarda sözlü ya da çeviri hizmeti verecek olan çevirmenlerin çeviri konusu alanın terminolojisine üst düzeyde hakim ve donanımlı olmalıdır.

İyi bir çevirmen hem kaynak hem hedef dile ana dil düzeyinde hakim olmalıdır. Çevirmenlerin konuşulan dile hakimiyetleri, dilde kullanılan atasözlerini, deyimleri, argoyu ve ironileri de kapsayacak şekilde sağlanmalıdır. Söz konusu dilde kullanılan herhangi bir kelimenin en doğru şekilde anlaşılması için bu mutlaka sağlanması gereken bir hakimiyet düzeyidir. Çevirmen kaynak ve hedef dil bilgisi, noktalama işaretlerinin kullanımı ve yazım kuralları hakkında tam donanımlı olmalıdır. Çevirmen ana diline mükemmel düzeyde hakim olmasına karşın dil bilgisi ve noktalama işaretleri konusunda gerekli yetkinliğe sahip değilse ortaya çıkacak çevirilerin başarısız olma ihtimali çok yüksektir. Çevirmen sonradan öğrendiği dil konusunda kendini geliştirme çabasından asla vazgeçmemelidir. Böylece hedef toplumu gündelik yaşamını ve kültürünü yansıtan deyimler gibi unsurların çevirisinde sorun yaşanması olasılığını minimize edebilecektir.