Tüm sektörlerde en önemli kavramlardan biri olan verimlilik çeviri alanında da popülaritesini artırmaya devam ediyor. Çeviri sektöründe gerçekleştirilen çeviri projelerinde verimliliği sağlamanın pek çok farklı yolu bulunuyor. Bu yolların en bilenenleri arasında ilk sıralarda bilgisayar destekli çeviri araçlarında çeviri belleği (Translation Memory - TM) kullanılması geliyor.
Çeviri belleği en genel anlatımıyla bir bilgisayar destekli çeviri aracında daha önceden çevrilmiş olan cümlelerin, ifadelerin ve verilerin kayıtlı tutulduğu bir veri tabanı görevini üstleniyor. Bu özelliği ile çevirmenler için bir başvuru kaynağı olma özelliği taşıyor. Mevcut projelerde ya da gelecekteki projelerde benzer ya da aynı içeriklerin yeniden çevrilmesinden kaynaklanabilecek iş yükünü azaltıyor. Bir diğer deyişle firmaların onaylanmış çevirilerini saklayan çeviri belleği benzer içerikler girildiğinde saklanan çevirilere erişim imkanı sağlıyor. Global firmalar için büyük ölçüde kolaylık sağladığı bilinen çeviri belleği kaynak metni ve çevirisini, çeviri birimleri olarak veri tabanında saklıyor.
Veri tabanı eşleşmesi yoluyla çeviriyi kusursuzlaştırmak çeviri destek programlarının özelliklerinden biri olup çevirisi yapılmış olan her cümle çeviri birimi veri tabanında yer alıyor. Böylece yeni bir çeviri üzerinde çalışırken çevirmenin bu verilerden yararlanması söz konusu olabiliyor. Bu sayede markanın çeviri dilinde bir tutarlılık da yakalanarak çevirinin belirli bir stilinin olması sağlanabiliyor. Çeviri sürecini destekleyen çeviri belleklerinde Transit, Dejavu, Passalo, Trados, Worfast gibi programlar sıklıkla kullanılıyor.
Çeviri Belleği Çevirmenlerin İşini Kolaylaştırıyor
Çeviri bellekleri teknik şartnameler, kullanım kılavuzları ve terminolojiye uyum sağlanmasının büyük önem taşıdığı alanlardaki projeleri gerçekleştiren şirketler ve serbest çevirmenler tarafından yaygın olarak kullanılıyor. Bu sayede tekrar eden segmentlerin yer aldığı metinlerin çevirileri çok daha kısa sürede ve kaliteli bir şekilde yapılabiliyor. Sonuç olarak müşterinin çeviri projelerinden olan beklentisi de üst düzeyde karşılanmış oluyor.
Çeviri belleklerinin sağladığı verimlilik avantajı sayesinde son yıllarda pek çok farklı araç geliştirilmiş olup bunlar arasına her geçen gün yenileri ekleniyor. Bu araçların işleyişleri ve arayüzleri arasında farklılıklar olmakla birlikte bilgisayar destekli çeviri aracında TM oluşturma mantısı birbiri ile benzer şekilde oluyor. Çeviri belleği çevirmenlerin çalışma temposunu artırmalarını sağlayacak bir kolaylık sağlıyor. Çevirilerde tek sesli ortak bir dil oluşturmasının yanı sıra çeviri maliyetlerinin büyük ölçüde azaltılmasında önemli bir rol oynuyor. Çeviri belleği sayesinde metinler üzerinde toplu değişiklikler yapılabildiği gibi metnin yalnızca belirli kısımlarında değişiklik yapılabilmesi de söz konusu olabiliyor. Mevcut çevirilerin gereksiz yere yeniden yazılmasını önlüyor. Çok daha hızlı bir şekilde yapılan çevirilerin doğru terminoloji ile onaylanmış çeviri eş değerlerini sunarak kalite kontrolünü yapıyor ve bir cümlenin iki kere çevrilmesini de önlüyor.
Çeviri Belleği Programları Nasıl Çalışıyor ?
Teknolojideki hızlı gelişim ile birlikte tüm sektörlerde iş süreçlerinin otomatizasyonunun artmasının yanı sıra verimlilik ve üretkenlik giderek daha fazla önem kazanmaya devam ediyor. Bilgisayar destekli çeviri programları (CAT Tools) da çeviri süresinin hızlanmasını sağlayan en önemli etkenlerden biri olarak kabul ediliyor. Bilgisayar destekli çeviri programları sayesinde yüksek hacimli çeviri projeleri çok daha kısa sürede teslim edilebiliyor.
Çeviri bellekleri, çeviri sürecinde çevirmenin desteklenmesi ve metinde tutarlılık sağlanması için kullanılan çeviri destek programlarının en önemli özelliklerinden biri olarak kabul ediliyor. Çeviri programı her cümlede kaynak ve hedef cümleyi bir birim halinde çeviri belleği olarak adlandırılan veri tabanında saklıyor. Sonradan gelen cümlelerde buradaki birimlere erişerek çeviri belleğinin saklandığı veri tabanını benzer cümleler için tarıyor ve çevirmenin karşısına getiriyor. Cümle birebir aynı olduğunda çevirmen kontrolünü yapıp bir sonraki cümleye geçiyor. Cümle farklıysa farklı olan bölümleri işaretlenmiş olarak çevirmenin karşısına çıkartılıyor. Gerekli değişiklikleri yapan çevirmen yeni cümleyi veri tabanına girdikten sonra bir sonraki cümleye geçiyor. Kaynak metindeki cümleler çevrildikçe programların desteğiyle özel bir formatla birleştiriliyor ve veri tabanına kaydediliyor. Her cümlenin kaynak ve hedef dilde birlikte kaydedilip veri tabanında saklanması ile oluşan çeviri bellekleri çeviri sürecini destekliyor. Çeviride stil ve dil tutarlılığının sağlanmasına ve çevirinin toplam kalitesinin artırılmasına katkıda bulunmuş oluyor.
Bilgisayar destekli çeviri programları eşleşmelerde herhangi bir hata söz konusu olmaması için her eşleşme için bir doğruluk yüzdesi bildirerek çevirmeni uyarıyor. Çevirmenin karşılaştığı cümle daha önce çevrilmiş olan bir cümlenin birebir aynısı olduğunda oran yüzde yüze yakın ya da yüzde yüz oluyor. Cümleler arasında noktalama işareti, espas, büyük küçük harf uyumu dahil olmak üzere en küçük bir farklılık dahi olsa bu oran düşüyor. Çevirmenin oran ne kadar düşükse cümleye o kadar titizlikle yaklaşması gerekiyor. Çeviri belleği kendi dosya biçimine sahip olduğundan sistemler arasında geçiş yaparken ya da yeni çeviri firmaları ile çalışıldığında markalara çeviri belleğinin paylaşılabilmesi avantajını sağlıyor. Ayrıca çeviri belleğinin bu taşınabilirlik özelliği markaların global marka değerlerinin daha üst düzeyde korunması konusunda da önemli bir rol oynuyor.