En çok ihtiyaç duyulan çeviri türlerinden biri ardıl çeviridir. Sözlü bir çeviri türü olan ardıl çeviri, konuşma esnasında konuşmacının cümlelerinin tercüman tarafından notlarına dayanarak ardışık olarak aktarılmasına dayanır. Bazı ardışık çeviri hizmetlerinde tercüman konuşmanın tamamını dinler. Konuşmacı konuşmasını tamamladıktan sonra ileri düzeyde not alma tekniklerinden ve çeşitli anımsatıcı yöntemlerden yararlanarak yorumlama ile ardıl çeviri hizmetini tamamlar.
Ardıl çeviride, simultane çeviri hizmetlerinde kullanılan kabin ve ses sistemi gibi teknik donanımlara gereksinim duyulmaz. Ticari toplantılarda, resmi açılışlarda, soru-cevap oturumlarında, mülakatlarda, iş sözleşmelerinde, basın toplantılarında ve denemelerde ardıl çeviri hizmetlerinden sıklıkla yararlanılır.
Ardıl çeviri konuşmacının cümle sonlarında duraklayarak tercümana hedef dile çeviri yapma imkanı tanıdığı sözlü çeviri türü olarak tanımlanabilir. Ardıl çeviri tercümanlar açısından büyük miktarda bilgiyi dinlemesi ve hatırlaması gerektiğinden, zor bir süreç olabilir.
Ardıl çeviri hizmeti veren tercümanlar kaynak dildeki konuşmaların hedef dile doğru ve eksiksiz bir şekilde aktarılmasını sağlamak için konuşmacının dile getirdiği kilit noktaları not almayı tercih edebilirler.
Ardıl Çeviri Nedir?
Farklı diller arasında çeviri yapma amacıyla en sık kullanılan sözlü çeviri türlerinin başında ardıl çeviri gelir. Ardıl çeviri daha farklı özellikler taşıyan diğer bir sözlü çeviri türü olan simultane çeviriye göre daha klasik bir çeviri türü olarak tanımlanabilir. Resmi açılışlarda, ticari toplantılarda, iş anlaşmalarında, basın toplantılarında, iş yemekleri ve birçok farklı alanda ardıl çeviri hizmetlerinden yararlanılabilir.
Tüm çeviri hizmetlerinde olduğu gibi ardıl çeviri hizmetlerinde başarının temeli çevirmenin kaynak dile ve hedef dile hakim olmasıdır. Simultane çeviriden farklı olarak ardıl çeviride, çeviri sürecinin gerçekleştirilmesi için ekipman ve teknik donanım kullanılması gerekliliği yoktur. Ardıl çeviri yapacak çevirmen etkinlik sırasında konuşmacının söylediklerini cümle cümle hedef dile aktarır. Bu nedenle ardıl çeviri simultane çeviriye göre daha az riskli ve zor bir çeviri türü olarak kabul edilir. Ardıl çeviri hizmetlerinden genellikle resmi, gizli ya da çok kısa toplantılarda ve konferanslarda yararlanılır.
Ardıl çeviri sırasında çevirmen herhangi bir donanımsal kaynaktan yararlanmaz. Aynı zamanda cümlelerin çevirisini aynı anlama gelen farklı cümlelerle de yapabilir. Ardıl çeviri hizmeti veren çevirmenin diksiyonunun anlaşılır ve düzgün olması çok önemlidir. Çevirmen konuşmacıyı dinlerken tamamen odaklanmış olmalı, çeviri sırasında konunun özüne bağlı kalmalı ve çeviri sürecini konudan hiçbir şekilde uzaklaşmadan tamamlamalıdır. Ardıl çeviri hizmetlerinde istenilen kalite standartlarının yakalanabilmesi için bu alanda uzman, deneyimli ve profesyonel çevirmenlerle çalışılması tercih edilmelidir.
Ardıl Çeviri ile İlgili Merak Edilenler
Çevirmenler ardıl çeviri yaparken konuşmacının cümlelerini not alır. Konuşmacı cümlesini tamamlayınca bu cümleleri hedef dile çevirir. Çevirmen not aldığı takdirde konuşmacının cümleleri arasından önemli noktaları ayıklama ve bunları dinleyicilere aktarma imkanını elde ederler. Bu nedenle ardıl çeviri sürecinin olmazsa olmaz adımlarından birinin çevirmenin not alması olduğu açıkça ifade edilebilir. Çevirmen not alma sürecinde kendine özgü semboller, işaretler ve kısaltmalar kullanmayı da tercih edebilir. Buna bağlı olarak ardıl çevirmenlerin konuşmacının cümlelerine ilişkin aldığı notların başka kişiler tarafından tercüme edilmesi sık rastlanan bir durum değildir.
Çevirmen not alma sürecini mekanik bir süreç haline getirirse ardıl çevirinin kalitesi çok da yüksek olmaz. Not almak dikte etmekten farklı bir süreçtir. Bu nedenle konuşmayı dinlediği sıradaki hafızanın çeviri yapılırken harekete geçirilmesi noktasında çevirmene büyük bir avantaj sağlar. Çevirmenin aldığı notlar kısa sürelidir ve yalnızca konuşmanın yapıldığı birkaç dakikalık süreci kolaylaştırma görevini üstlenir. Konuşma sona erdiğinde çevirmenin hafızasında henüz konuşmacının cümleleri tazedir. Bu cümlelerin toplanmasında alınan notlar önemli rol oynar. Bununla birlikte çevirmen not almaya çok fazla odaklanırsa konuşmacının cümlelerine gereken dikkati yöneltemeyebilir. Buna bağlı olarak çeviride önemli hatalar ve çelişkiler yaşanması riski oluşur.
Çevirmen not alırken konuşmanın cümlelerindeki ana fikirleri, sayıları, teknik terimleri, bakış açılarını, özel isimleri ve konuşmanın hedef dilde daha iyi anlaşılmasında rol oynayacak giriş ve sonuç cümlelerini gözden kaçırmamalıdır.
Ardıl çeviri sözlü çevirinin en popüler türlerinden biridir ve bu çeviri türünde konuşmacı birkaç cümle kurduktan sonra duraklayarak tercümana bu cümleleri hedef dile aktarmak için gereksinim duyduğu zamanı verir. Genellikle çevirinin yapılacağı toplantıdan önce konuşmacı ile çevirmen arasında bölümlerin ne kadar uzun olacağı konusunda bir karara varıldığından çevirmen konuşmacının sözünü bölmeden doğru zamanda konuşmaya dahil olur.
Ardıl çevirinin kısa ardıl çeviri ve uzun ardıl çeviri olma üzere farklı türleri vardır. Kısa ardıl çeviri yapılırken konuşmacı birkaç cümle söyledikten sonra çevirmen bu cümleleri hedef dile aktarır. Genellikle mahkemelerde, iş görüşmelerinde, yazılı ifadelerde ve tıbbi olaylarda başvurulan ardıl çeviri türüdür. Uzun ardıl çeviride konuşmacının konuşmaya devam ettiği bölüm daha uzun ve kurduğu cümleler daha fazladır. Genellikle kavramsal ya da ciddi konuların bulunduğu durumlarda tercih edilen uzun ardıl çeviride başarılı olmak için çevirmen not almak zorundadır.