Roman çevirisi en sık talep edilen çeviri türlerinin başında gelir. Özellikle dünya klasiklerinin Türkçe’ye çevirisinin yapılmaya başlanması ile roman çevirisi hızla gelişen bir çeviri türü olmuştur. Günümüzde farklı ana dilleri konuşan farklı yazar tarafından sayısız eser piyasaya sürülmektedir. Bu eserlerin çevirileri roman çevirisi hizmetlerine duyulan ihtiyacın giderek artmasının nedenlerindendir. Dil ve kültürün birbirini etkileyen unsurlar olduğu gerçeği ışığında roman çevirisi başta olmak üzere dilin etkin, sanatsal ve süslü bir şekilde kullanılmasını gerektiren tüm edebi çeviri türlerinde yaratıcılık gerekir. Bu nedenle roman çevirisi dil hakimiyeti yüksek, imla ve yazım kurallarını titizlikle uygulayan, edebi çeviri konusunda deneyimli ve yaratıcılık yönü kuvvetli çevirmenler tarafından yapılmalıdır. Aynı zamanda roman çevirisi hizmeti veren çevirmenler; bir yazarın hedef dillerdeki okuyucularına hitap etmesini ve kurgu dünyalarını şekillendirmesini sağlama konusunda romanların ne kadar önemli araçlar olduğunun bilince olmalıdır.
Roman Çevirisi Nedir?
Herhangi bir kişinin ya da bir grup insanın başından geçenlerin kronolojik sıra içerisinde duygusal, mantıksal ve sanatsal ilişkiler bağlamında öykülendiği uzun ve en önemlisi kurgusal anlatımlar roman olarak isimlendirilir. Bu türdeki eserlerin çevirisine ise roman çevirisi denilir. Romanlar yazarın söylemek istediklerini daha etkili, daha yaratıcı ve daha süslü bir dille anlatmakta olup genellikle edebi çeviri kapsamında değerlendirilirler. Edebi nitelik taşıyan metinler okuyuculara bilgi vermeyi amaçlamazlar. Amaçları okuyucuların estetik ve sanatsal bir yolculuğa çıkarılmasıdır. Bu nedenle dil kullanımının en üst düzeyde olduğu metinlerdir.
Edebi eserler yalnızca yazarın hayal dünyasını yansıtmakla kalmaz aynı zamanda konu edindikleri kültürün dil yapısını, toplumsal normlarını ve kültürel özelliklerini de yansıtırlar. Diğer bir deyişle tamamen hayal ürünü olan romanlar, ortaya çıktıkları dilin, kültürün ve toplumun en önemli yansımaları olma özelliğini taşırlar. Roman çevirisi hizmeti sunan çevirmenler bu yansımaları en ince detaylarına kadar görmeli, eserin anlam boyutunun kaybolmasına izin vermeden çevirisini tamamlamalıdır. Bu nedenle edebi çeviri, diğer çeviri türlerinden biraz daha farklı ve komplike bir süreç olarak değerlendirilebilir.
Hangi Roman Türleri Çevriliyor?
Oldukça fazla eser verilen roman türü çok geniş kapsamlıdır. Sosyal romanlar, macera romanları, psikolojik romanlar, tarihi romanlar, biyografik romanlar, bilim kurgu romanları, otobiyografik romanlar, aşk romanları, korku ve gerilim romanları gibi birçok türü bulunur. Romanlar çeşitli alanlarla bağlantılar kuran eserler olup anlatım tekniği, konusu, biçemi, türü gibi etkenlere bağlı olarak romanların hitap ettikleri okuyucu kitlesi değişiklik gösterir. Bu türlerin tamamı roman çevirisi hizmetlerinin konusudur.
Roman Çevirisi Nasıl Yapılır?
Roman çevirisi yapılırken, metin edebi nitelikleri göz önünde bulundurulmalıdır. Yapılan çeviri sırasında eserin niteliklerinin korunması, ana dilde sunulan anlamların ve duyguların hedef dilde de eksiksiz bir şekilde verilmesi hedeflenir. Roman çevirisi yapacak olan çevirmenler eseri analiz etmelerini sağlayacak düzeyde sanatsal ve entelektüel birikimin yanı sıra eseri sahip olduğu tüm niteliklerle birlikte hedef dilde yeniden üretmelerini sağlayacak kadar usta bir kaleme de sahip olmalıdırlar. Roman çevirisi yapılırken tüm bu gerekliliklerin yerine getirilebilmesi için kaynak metindeki anlamsal ve biçimsel öğelerin hedef dilde aynı şekilde korunması çeviri esnasında dikkat edilmesi gereken noktaların başında gelmektedir.
Roman çevirisi mutlaka alanında uzman, yeterli deneyime sahip profesyonel çevirmenlerce yapılmalıdır. Çeviri esnasında hata yapılması, duyguların ve düşüncelerin hedef dile doğru bir şekilde yansıtılamamasına yol açabilir. Bu durumda eserin kendisini okuyucuya doğru şekilde yansıtma fırsatı da elinden alınmış olur.
Roman çevirisi yapacak olan çevirmen, mutlaka yazarın diğer eserlerini okumalıdır. Bu yazarın tarzının anlaşılmasını ve çevirinin başarılı olmasını sağlayan önemli bir hazırlık aşamasıdır. Çevirmen metnin aslına sadık kalmalı, herhangi bir ekleme ya da çıkarma yapmamalıdır. Çevirmen aynı zamanda çeviriye konu olan dillerdeki tüm söz oyunlarını, mecazları bilmeli ve yerel söylemleri, şiveleri ve dilin derinliklerine sakladım kültürel kodları çözerek çevirisini yapmalıdır. Kaynak dildeki metinde okuyucuya sunulan duygu ve anlam hedef dildeki metne eksiksiz olarak geçirilmelidir. Ayrıca kaynak dildeki metinde bulunan özel hitaplar, eski dönemlere ait kelimeler ya da argo sözcüklerin hedef dile aktarımı esnasında ilgili dönemde kullanılan kelimeler arasından seçim yapılması çok önemlidir. Bir çevirinin başarılı olarak kabul edilmesini sağlayan kriterlerin başında, kaynak metindeki üslubun hedef metinde aynen korunması gelir. Başarılı bir çeviriye imza atmak isteyen çevirmen; metnin türüne ve biçimine göre kullanılan dili ayarlayabilmeli, kaynak dili, atasözlerini, deyimleri derinlemesine bilmeye özen göstermeli ve yaşayan bir varlık olan dilin gelişimini yakından izlemelidir.
Roman çevirisi esnasında dil bilgisi ve yazım kurallarına eksiksiz bir şekilde uyulmalıdır. Çevirmen bu nedenle hem kaynak dilin hem hedef dilin yazım kurallarına hakim olması ve çeviri esnasında bu kuralları titizlikle uygulamaya özen göstermelidir. Aksi takdirde çeviri içerisinde karışık ve anlaşılması mümkün olmayan en önemlisi ise eserin üslubunu bozan cümleler yer alabilir. Bu durum aynı zamanda eserin okuyucuya hitap etmesini ve okuyucunun eser ile arasında bir bağ kurmasını da engelleyebilecek bir olumsuzluk olduğundan eserin satış grafiklerinin negatif yönde etkilenmesi gibi istenmeyen durumlarla da karşı karşıya kalınabilir.
Roman Çevirisi Fiyatları Nasıl Belirleniyor?
Roman çevirisi fiyatları hesaplanırken kelime sayısı ya da karakter sayısı baz alınır. Metinlerin çeviri ücreti 1000 harf üzerinden hesaplanır. Eğer dosya PDF formatındaysa, OCR yapılarak harf analizi alınır. İçerisindeki boşluksuz harf sayısı hesaplanarak müşteri bilgilendirilir. Word formatındaki bir dosyanın kelime sayısı, dosya açıldıktan sonra sol alt kısımda çıkan “Sözcük:..." butonuna tıklanarak öğrenilebilmektedir. Bununla birlikte çeviriye konu olan dillere göre de fiyat farklılıkları oluşabilir.